Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
Hızlı Erişim
Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU OLAN BİREYLER İÇİN DESTEK EĞİTİM PROGRAMI
Otizm spektrum bozukluğu (OSB), doğuştan gelen ya da yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan karmaşık bir nörogelişimsel bozukluktur. Otizmin, beynin yapısını ya da işleyişini etkileyen bazı sinir sistemi sorunlarından kaynaklandığı sanılmaktadır.
Bugün, otizm spektrum bozukluğuna neyin neden olduğu bilinmemekle birlikte genetik temelli olduğuna ilişkin bulgular vardır. Ancak hangi gen ya da genlerin sorumlu olduğu henüz bilinmemektedir. Çevresel faktörlerin de otizme yol açabildiğine ilişkin görüşler vardır. Hem genetik temellerin hem de çevresel faktörlerin etkileri üzerine çok sayıda araştırma yapılmaktadır. Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından yayınlanan DSM -5 göre Otizm spektrum bozukluğu tanı ölçütleri aşağıda belirtilmiştir.
DSM-5 Tanı Ölçütleri:
Toplumsal İletişim Ve Etkileşim
Olağandışı toplumsal yaklaşım ve karşılıklı konuşamama,
İlgilerini, duygularını paylaşamama,
Toplumsal etkileşimi başlatamama ya da toplumsal etkileşime girememe,
Toplumsal-duygusal karşılıklılık eksikliği,
Sözel ve sözel olmayan bütünsel iletişim yetersizliği,
Göz iletişimi ve beden dilinde olağan dışılıklar ya da el – kol hareketlerini anlama ve kullanma eksikliği
Yüz ifadesinin ve sözel olmayan iletişimin hiç olmaması,
Toplumsal etkileşim için kullanılan sözel olmayan iletişim davranışlarında eksiklikler,
Değişik toplumsal ortamlara göre davranışlarını ayarlama güçlükleri,
Hayali oyunu paylaşma ya da arkadaş edinme güçlükleri,
Akranlarına ilgi göstermeme,
Akranlarıyla etkileşim kurma, etkileşimlerini sürdürme ve ilişkilerini anlama eksiklikleri
Kısıtlı, Yineleyici Davranışlar
Basmakalıp ya da yineleyici motor eylemler,
Yineleyici ve basmakalıp nesne kullanımı ve konuşma (oyuncakları, nesneleri sıraya dizme, ekolali / yankılama, kendine özgü deyişler vb.),
Aynılık konusunda direnme,
Değişikliklere karşı esneklik göstermeme,
Törensel / ritüel sözel ve sözel olmayan davranışlar (örn. küçük değişiklikler karşısında aşırı sıkıntı duyma, geçişlerde güçlükler yaşama, törensel selamlama davranışları, hep aynı yoldan gitme isteği ve aynı yemeği yemek isteme vb.),
Yoğunluğu ve odağı olağandışı olan, ileri derecede kısıtlı, değişiklik göstermeyen ilgi alanları (Alışılmadık nesnelere aşırı bağlanma ya da bunlarla uğraşıp durma, ileri derecede sınırlı ya da saplantılı ilgi alanları vb.),
Duyusal girdilere karşı çok yüksek ya da düşük düzeyde tepki gösterme veya çevrenin duyusal yanlarına olağandışı bir ilgi gösterme (Ağrı / ısıya karşı aldırmazlık, özgül birtakım seslere ya da dokulara karşı tepki gösterme, nesnelere aşırı dokunma ve koklama vb.)
Belirtilerin 3 Yaştan Önce Görülmesi:
Belirtiler erken gelişim (0 – 3 yaş) döneminde başlamış olmalı,
Toplumsal Belirginlik:
Belirtiler, sosyal alanlarla ilgili ya da diğer önemli işlevsellik alanlarında klinik açıdan belirgin bir bozulmaya neden olmalı,
Toplumsal İletişim Beklenenin Altında:
Toplumsal iletişim genel gelişim düzeyine göre beklenenin altında olmalıdır.
Otizm Spektrum Bozukluğunun Gelişim Dönemlerine Göre Belirtileri
Otizm Spektrum Bozukluğu, doğumdan kısa bir süre sonra bazı belirtilerle kendini göstermeye başlar. Bu belirtileri erken fark eden ebeveynler veya uzmanlar bebeğin gelişimini ivedilikle desteklerler. Bu belirtiler gelişim dönemlerine göre belirtilmiştir.
6 – 24 Ay Arası Belirtiler
6 ayı geçtiği halde başkalarına gülümsemiyor,
12 ayı geçtiği halde sesler çıkarmıyor,
12 ayı geçtiği halde adına tepki vermiyor,
12 ayı geçtiği halde işaret parmağını kullanarak isteğini belirtmiyor,
12 ayı geçtiği halde bay bay, alkış yapma gibi becerileri taklit etmiyor,
12 ayı geçtiği halde ce – ee gibi sosyal oyunlara tepki vermiyor,
16 ayı geçtiği halde tek sözcük kullanmıyor,
18 ayı geçtiği halde basit yönergeleri yerine getirmiyor,
24 – 36 Ay Arası Belirtiler
2 yaşını geçtiği halde 2 sözcüklü anlamlı cümleler kuramıyor,
Ebeveyn ya da kardeşi kendisiyle oynadığında karşılık vermiyor,
Sosyal oyunlara katılmak istemiyor,
Senaryolu oyunlar oynayamıyor,
Beslenmede aşırı seçici davranıyor,
Rutinlerine aşırı bağlılık gösteriyor,
Oyuncaklarla amacına uygun oynamıyor,
Kanat çırpma ya da parmak ucunda yürüme gibi tekrarlayan davranışlar sergiliyorsa otizm spektrum bozukluğu durumunu şüphelendirebilir.
Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Uzmanı(Çocuk Psikiyatrisi) tarafından konulan tıbbi tanımadan hemen sonra vakit kaybetmeden özel eğitim sürecine geçilmelidir. Kurumumuzda '' 21.04.2021 tarih ve 10 sayılı TTKB kararlı Otizm Spektrum Bozukluğu olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı" uygulanmaktadır.
Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı İle Genel Amacımız;
Bu program ile otizm spektrum bozukluğu olan bireylerin;
1. Algı ve bellek becerilerinin geliştirilmesi,
2. Motor planlama becerilerinin geliştirilmesi ,
3. Dil ve iletişim becerilerinin geliştirilmesi,
4. Kendini düzenleme stratejilerinin geliştirilmesi ,
5. Sosyal uyum becerilerinin geliştirilmesi,
6. Erken okuryazarlık, erken matematik, matematik, ilk okuma yazma, akıcı ve doğru okuma, okuduğunu anlama, yazılı ifade, dinlediğini anlama ve dil bilgisi alanlarında akademik becerilerinin desteklenmesidir.
Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı’nın Yapısı
Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı on modülden oluşmaktadır .Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programının modülleri Şunlardır:
Öğrenmeye Destek Modülü ( Görsel Algı ve Bellek, İşitsel Algı ve Bellek, Dokunsal Algı ve Bellek ve Motor Becerileri)
Dİl ,İletişim ve Oyun Modülü (Söz Öncesi İletişim Dönemi, Söz Dönemi Alıcı Dil ,Söz Dönemi İfade Edici Dil, Sembolik Oyun, Sosyal Oyun ve Alternatif İletişim)
Sosyal Beceriler Modülü (İletişim ve Etkileşim, Duyguları Tanıma, Anlama ve İfade Etme, Duygu ve Davranış Yönetimi ve Sosyal Problem Çözme)
Okuma ve Yazma Modülü (Erken Okuryazarlık, İlk Okuma ve Yazma, İşlevsel Okuma ve Yazma, Dil Bilgisi, Okuduğunu Anlama, Dinlediğini Anlama ve Yazılı Anlatım)
Erken Matematik Modülü (Nesne Nitelikleri ve Ölçmeye Hazırlık, Uzamsal İlişkiler, Sayılar, Parça-Bütün İlişkisi, Erken Toplama ve Çıkarma, Geometri, Ölçme ve Veri )
Matematik Modülü (Sayılar ve İşlemler Düzeyi , Geometri, Ölçme ve Veri İşleme)
Birey ve Çevre Modülü (Aile ve Evde Hayat, Eğitim Merkezinde Hayat, Vücudumuz ve Sağlıklı Hayat, Güvenli Hayat, Sosyal Çevrede Hayat, Doğada Hayat ve Ülkemizde Hayat)
Öz Bakım Becerileri Modülü (Kişisel Bakım ve Temizlik Becerileri, Tuvalet Kontrolü ve Tuvalet Becerileri, Giyinme ve Soyunma Becerileri, Yemek Yeme ve İçme Becerileri)
Günlük Yaşam Becerileri Modülü (Mutfak Becerileri, Ev Araç Gereçlerini Kullanma, Giysi Düzeni ve Bakımı , Ev Düzeni ve Bakımı)
Toplumsal Yaşam Becerileri Modülü (Güvenlik, Alışveriş, Sosyal Mekânlar, Kurum ve Kuruluşlar, Ulaşım ve İletişim ve Günlük Yaşamı Planlama)